Dune / Ντιουν

Σήμερα θα μιλήσουμε για ένα από τα αριστουργήματα όχι μόνο της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και της λογοτεχνίας γενικότερα. Το Dune είναι βιβλίο του Frank Herbert και κυκλοφόρησε το 1965. Κέρδισε τόσο το βραβείο Hugo, όσο και το Nebula, έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ενώ το ακολούθησαν πολλές συνέχειες, γραμμένες από τον ίδιο τον Herbert, και μετά από τον θάνατό του, από τον γιο του. Για πολύ κόσμο είναι το καλύτερο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που έχει γραφτεί ποτέ, ενώ ο Arthure Clarke είχε δηλώσει ότι το Dune μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Χιλιετίες στον μέλλον, η ανθρωπότητα έχει αποικήσει το γαλαξία. Κάποια απροσδιόριστη στιγμή στο παρελθόν παραλίγο να αφανιστεί από τα ίδια της τα δημιουργήματα, και από τότε έχει σταματήσει να παράγει και να χρησιμοποιεί συσκευές με τεχνητή νοημοσύνη. Το σύστημα διακυβέρνησης έχει εξελιχθεί (ή οπισθοδρομήσει) σε ένα φεουδαρχικό μοντέλο, με Οίκους να έχουν στην κατοχή και απόλυτη κυριαρχία τους ολόκληρους πλανήτες, και αυτοί με τη σειρά τους να υποτάσσονται στον Αυτοκράτορα. Ο Herbert έχει καταφέρει να στήσει όλο αυτό το σκηνικό, χωρίς να χρησιμοποιήσει ψευτο-τεχνολογικές επινοήσεις (όπως για παράδειγμα γίνεται κατά κόρον στο star trek), αλλά κρατώντας τα πράγματα όσο πιο απλά γίνεται βοηθά τον αναγνώστη να επικεντρωθεί στην ιστορία, και το ίδιο το βιβλίο δεν παλιώνει όσο περνάει ο χρόνος. Η πολιτική δομή και οι λεπτές ισορροπίες που υπάρχουν ανάμεσα στην αυτοκρατορία και τις δυο κυρίαρχες συντεχνίες των πλοηγών και των Μπένε Τζέσεριτ εξηγούνται κατανοητά και πειστικά κατά τη διάρκεια της αφήγησης, ενώ είναι φανερό πως παντού υπάρχουν δολοπλοκίες και συνωμοσίες.

Dune είναι στα Αγγλικά ο αμμόλοφος που σχηματίζει ο άνεμος στις ερήμους, αλλά και το "παρατσούκλι" του Αρράκις, του πιο σημαντικού πλανήτη σε ολόκληρη την Αυτοκρατορία. Είναι ένας πλανήτης – έρημος (απ' όπου και το Dune), φιλοξενεί τεράστια σκουλίκια με μήκος μέχρι και εκατοντάδων μέτρων, και είναι ο μοναδικός στον οποίο βρίσκεται το spice, μια φαρμακευτική ουσία που σε μικρές ποσότητες επιμηκύνει τη ζωή, και σε μεγαλύτερες δίνει στους πλοηγούς τις εξελιγμένες ικανότητες που χρειάζονται για να οδηγήσουν τα διαστημόπλοια τους, ελλείψει συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Λόγω των ιδιοτήτων του, το spice είναι το πιο πολύτιμο αγαθό στο σύμπαν.

Η ιστορία ξεκινάει όταν ο αυτοκράτορας, δυσαρεστημένος από την απόδοση τους, παίρνει την κηδεμονία του πλανήτη από τον Οίκο των Χαρκόνεν και την αναθέτει στους προαιώνιους εχθρούς τους, τον Οίκο των Ατρειδών. Παρότι η υπόθεση μοιάζει με παγίδα, οι Ατρείδες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να δεχτούν το θέλημα του Αυτοκράτορα και να πάνε στον Dune. Εκεί πράγματι ο Οίκος τους καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά, και το καθήκον για την αναστήλωση του πέφτει στα χέρια του νεαρού Πολ Ατρείδη, ο οποίος όμως φαίνεται πως έχει κάποιο πολύ τρομερό πεπρωμένο, το οποίο προσπαθεί να αποτρέψει.

Ένας φίλος κάποτε χαρακτήρισε υποτιμητικά το Dune σαν “Σαίξπηρ στο διάστημα”. Δεν θα διαφωνήσω, αφού κυρίαρχο μέρος του βιβλίου είναι οι συμμαχίες, οι φιλίες, οι προδοσίες και όλες οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, αλλά νομίζω πως αυτό είναι και το πιο δυνατό του σημείο. Η ενηλικίωση του Πολ, οι συμμαχίες που προσπαθεί να κάνει στον αγώνα του, οι ισορροπίες που πρέπει να κρατήσει, και η τρομερή μοίρα που προσπαθεί να αποφύγει. Και όλα αυτά με φόντο έναν αφιλόξενο πλανήτη και ένα πολύπλοκο και επικίνδυνο πολιτικό περιβάλλον στο οποίο δεν μπορείς να γνωρίζεις ποιοι είναι οι φίλοι σου και ποιοι οι εχθροί σου.

Αγαπητέ αναγνώστη, αυτό είναι ένα κλασσικό βιβλίο που νομίζω πως πρέπει να το διαβάσεις, αν δεν το έχεις κάνει ήδη.

10/10